លោក ឃាម មុនី មន្ត្រីបច្ចេកទេសនៃនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងបុរាណវិទ្យាបង្ការ បានឲ្យដឹងថាឈើតាត្រាវ ដែលមានវត្តមានជាមួយសំណង់ប្រាសាទបុរាណ ជាងពាន់ឆ្នាំកន្លងមកហើយនោះ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ(សតវត្សរ៍ទី២១) អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា នៅតែរក្សាបានប្រភេទឈើដ៏មានគុណតម្លៃនេះ មកប្រើប្រាស់លើការងារជួសជុលប្រាសាទ នៅត្រង់ចំណុចណា ដែលធាតុដើមនៃសំណង់ប្រាសាទមានឈើប្រភេទនេះ ហើយប្រភេទឈើនេះ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា កំពុងបណ្តុះដាំជាបន្តបន្ទាប់ផងដែរ ហើយតាមការស្រាវជ្រាវតាំងពីសម័យអង្គរមក គឺបុព្វបុរសខ្មែរបានប្រើឈើតាត្រាវ និងឈើជើងចាប ដើម្បីធ្វើជាធ្នឹមទប់លំនឹងថ្ម និងជាពិដានលម្អប្រាសាទផងដែរ ។
លោក ឃាម មុនី បានឲ្យដឹងទៀតថា មានការឲ្យតម្លៃតាំងសម័យកាលបូរាណមកម្លេះ ឈើតាត្រាវ គឺជាប្រភេទឈើម្យ៉ាងដែលមានលក្ខណៈសាមញ្ញ ក៏ប៉ុន្តែឈើនេះមានគុណតម្លៃខ្ពស់បំផុតគ្មានឈើណាប្រៀបផ្ទឹមបាននោះឡើយ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ជាគ្រឿងសំណង់ ផ្សំជាមួយនឹងការសាងសង់ប្រាសាទបុរាណដែលកសាងធ្វើអំពីថ្ម និងបានជួយរក្សាភាពគង់វង្សបានយូរអង្វែងនៃសំណង់ប្រាសាទនោះផងដែរ បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមការងារនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាកំពុងប្រើឈើប្រភេទនេះដើម្បីយកមកជួសជុលបំពេញកន្លែងចាស់ដែលបានពុកផុយ ដោយអាយុកាលនិងកត្តាធម្មជាតិ។
សូមបញ្ជាក់ថា ជាយូរលង់ណាស់មកហើយ នៅតាមវត្ដអារាមជាច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏គេតែងសង្កេតឃើញមានការយកឈើតាត្រាវទៅប្រើប្រាស់លើសំណង់ កសាងព្រះពុទ្ធបដិមា និងយកឈើប្រភេទនេះធ្វើពិធីបូជាផ្នែកសាសនាផងដែរ៕
អត្ថបទ និងរូបថត ៖ លោក ងិន គឹមឡេង
កែសម្រួលអត្ថបទ ៖ លោក លីវ សាន្ត
