ក្នុងរយៈពេល០៣ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៩ ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩នេះ មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិនិងតម្កល់ឯកសារអង្គរ នៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា កំពុងបើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ស្តីពីការដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ពាក្យបច្ចេកទេស ដែលទាក់ទងនឹងកុលាលភាជន៍ ហើយវគ្គនេះ នឹងបង្រៀនអំពីការស្រាវជ្រាវកុលាលភាជន៍ខ្មែរ ពិភាក្សាគ្នាអំពីពាក្យបច្ចេកទេសនៃកុលាលភាជន៍ទាំងភាសាខ្មែរនិងអង់គ្លេស ការចុះបញ្ជីសារពើភណ្ឌវត្ថុបុរាណ ថតរូបឯកសារ បញ្ចូលទិន្នន័យក្នុងកុំព្យូទ័រ ការជួសជុល និងថែរក្សាវត្ថុបុរាណ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់អ្នកបំពេញការងារប្រចាំថ្ងៃនិងជាឯកសារដ៏មានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវទៅអនាគត ។
លោកបណ្ឌិត អ៊ា ដារិទ្ធ អ្នកជំនាញកុលាលភាជន៍ បានឱ្យដឹងថា វាមានប្រយោជន៍ណាស់ក្នុងការហៅកុលាលភាជន៍ខ្មែរឱ្យចំទៅនឹងពាក្យបច្ចេកទេស កុំឱ្យហៅខុសពាក្យ ហើយហៅផ្សេងគ្នាដោយមិនច្បាស់លាស់ ដើម្បីជាការលើកតម្លៃកុលាលភាជន៍ខ្មែរក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ថា ខ្មែរយើងចេះផលិតកុលាលភាជន៍រឹងតាំងពីសម័យអង្គរ មុនប្រទេសផ្សេងៗក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ តែគេបែរជាមិនមានការប្រើប្រាស់ពាក្យបច្ចេកទេសហៅបានត្រឹមត្រូវ ខណៈកន្លងមកសាស្ត្រាចារ្យ ចយ វ៉ាយ (Joyce White) នៃសាកលវិទ្យាល័យ ផេនស៊ីវ៉ានៀ (Pennsylvania) សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កើតពាក្យបច្ចេកទេសហៅកុលាលភាជន៍ជាភាសាងអង់គ្លេស ថៃ វៀតណាម ឡាវ ជប៉ុន ប៉ុន្តែមិនមានជាភាសាខ្មែរទេ។
លោកបណ្ឌិត អ៊ា ដារិទ្ធ បានឱ្យដឹងទៀតថា បើយើងមិនកំណត់ឈ្មោះលើវត្ថុនោះទេ យើងមិនដឹងថាត្រូវហៅវត្ថុនោះយ៉ាងម៉េចទេ ឱ្យត្រូវនឹងមុខងារប្រើប្រាស់ប្រាស់ ដូចជាខួចសម្រាប់ដាក់វត្ថុរាវ ឆ្នាំងសម្រាប់ចម្អិនអាហារជាដើម ហើយចំពោះការហៅឈ្មោះនេះដែរ គឺយោងទៅលើមុខងារប្រើប្រាស់នៃប្រភេទភាជន៍បច្ចុប្បន្ន ហើយប្រៀបធៀបនឹងភាជន៍ដែលយើងរកឃើញពីអតីតកាល និងជួនកាលនៅតំបន់អង្គរគេហៅភាជន៍នេះ ថាបែបនេះ តែតំបន់ផ្សេងគេហៅថាខុសពីនោះ ដូច្នេះ សិក្ខាសាលានេះក៏ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការហៅឈ្មោះពីតំបន់ផ្សេងៗគ្នាដែរ ដើម្បីរកឈ្មោះឱ្យបានច្រើន និងប្រើប្រាស់ត្រឹមត្រូវតាមបរិបទនៃវប្បធម៌របស់តំបន់នីមួយៗ ។
សូមបញ្ជាក់ថា វិស័យកុលាលភាជន៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមរីកចម្រើន និងមានការស្រាវជ្រាវច្រើន បន្ទាប់ពីអ្នកជំនាញអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានសហការជាមួយស្ថាប័នជាតិ អន្តរជាតិ បានរកឃើញឡចំនួនជាង១០ទីតាំង នៅតំបន់អង្គរតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៥ និងបានស្រាវជ្រាវដឹងពីប្រភេទកុលាលភាជន៍ ដែលផលិតនៅតាមឡ និងការប្រើប្រាស់នៅក្នុងតំបន់អង្គរ ក៏ប៉ុន្តែខ្មែរនៅពុំទាន់បានចងក្រងពាក្យបច្ចេកទេស ទាក់ទងនឹងការហៅឈ្មោះកុលាលភាជន៍ និងឡទាំងអស់នោះជាផ្លូវការនៅឡើយ ។
វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនេះ មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិ និងតម្កល់ឯកសារអង្គរ បានអញ្ជើញស្ថាប័នជាតិមកពីក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ , រាជបណ្ឌិតសភា , សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ , សារមន្ទីរជាតិភ្នំពេញ , អាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ , មន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តកោះកុង , បន្ទាយមានជ័យ និង ខេត្តបាត់ដំបង ។
វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនេះ ក៏ជាការអនុវត្តទៅតាមអនុសាសន៍របស់ឯកឧត្តម ប្រាក់ សុណ្ណរ៉ា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ដែលជាតំណាងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់លោកជំទាវរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ក្នុងពេលបិទសិក្ខាសាលាអំពីការគ្រប់គ្រង អភិរក្ស និងជួសជុលកុលាលភាជន៍កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ដែលរៀបចំដោយអាជ្ញាធរអប្សរានិងសាកលវិទ្យាល័យហាវ៉ៃនៃសហរដ្ឋអាមេរិក ៕
អត្ថបទ និង រូបថត ៖ លោក ម៉ាត់ អារីហ្វីន
កែសម្រួលអត្ថបទ ៖ លោក លីវ សាន្ត
