សត្វទោចម្កុដ១គូ ដែលជាគូចុងក្រោយ នាំយកពីមជ្ឈមណ្ឌលថែទាំ និងសង្រ្គោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ត្រូវបានយកមកផ្សាំក្នុងទ្រុងនៅជិតបឹងដូនមាក្បែរខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំងខាងជើងក្រុងអង្គរធំ។ សត្វទោចម្កុដគូចុងក្រោយនេះ គ្រោងនឹងធ្វើការដោះលែងពីទ្រុងចូលទៅក្នុងព្រៃធម្មជាតិក្នុងតំបន់អង្គរធំនៅឆាប់ៗខាងមុខ ជាមួយគ្នានេះ គម្រោងក៏បានដោះលែងសត្វឆ្មារដាវ(Leopard Cat)ចំនួន១គូ និងសត្វកេងកងតូច(Oriental Pied Hornbill) ចំនួន១គូដែរ ចូលក្នុងព្រៃធម្មជាតិ ក្រោយពីគម្រោងបានផ្សាំក្នុងទ្រុងអស់រយៈពេលជិត៣ខែមក។
សត្វទោចមកុដជាសត្វរស់នៅជាគ្រួសារ មិនចូលជាមួយគ្រួសារ ឬជាមួយហ្វូងដទៃទេ ហើយគ្រួសារនីមួយៗមានដែនត្រាច់ចររៀងៗខ្លួនពី៥ទៅ១០ហិកតា និងមិនត្រួតដែនព្រៃគ្នាទឡើយ។ ការកំណត់ទីតាំងក្រុមសត្វទោចម្កុដទាំង៣គូកន្លងមក គឺមានគម្លាតពីគ្នា២០០០ម៉ែត្រ ឯចំណុះព្រៃនៅក្នុងឧទ្យានអង្គរ អាចសម្រាប់តែ៤គ្រួសារប៉ុណ្ណោះ ចំពោះលំហរព្រៃនៅសេសសល់ គឺបំរុងសម្រាប់កូនៗបែកពីមេ-បា។ កន្លងមកគម្រោងនេះបានដោះលែងរួចមកហើយនូវសត្វទោចមកុដចំនួន៣គូមាន ដោយវាបានបង្កកំណើតកើតកូនបានចំនួន៦ក្បាល សរុបចំនួន១២ក្បាលហើយ ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្បែរខ្លោងទ្វារតាកាវ ខ្លោងទ្វារខ្មោច ក្បែរប្រាសាទតានៃ និងមួយគូចុងក្រោយនេះគ្រោងនឹងព្រលែងនៅក្បែរខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង។ នៅពេលជាមួយគ្នានោះ ក្រៅពីនោះ កន្លងមកក៏មានការដោះលែងសត្វឈ្លូស៤ក្បាល សត្វស្វាព្រាម១២ក្បាល សត្វសំពោចក្រអូប៥ក្បាល និងសត្វភេខ្លួនរលោង៥ក្បាល ចូលក្នុងព្រៃអភិរក្សក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរ។លោក ឡូង កុសល ប្រធាននាយកដ្ឋានផ្សព្វផ្សាយនិងជាអ្នកនាំពាក្យនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានមានប្រសាសន៍ឱ្យដឹងតាមទូរស័ព្ទថា៖ការដោះលែងសត្វមិនមែនយកសត្វទៅបោះចោលក្នុងព្រៃទេ តែយើងឱ្យវារៀនរស់ដោយខ្លួនវានិងត្រូវត្រួតពិនិត្យឃ្ឡាំមើលវាជាប្រចាំដោយចាត់ទុកវាដូចជាកូនរបស់យើង ផ្តល់ក្តីស្រឡាញ់ដល់ពួកវាពេញមួយជីវិត។
លោក ឡុងកុសល បានចាត់ទុកគម្រោងនេះថាវាមានសារៈសំខាន់ជួយផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់តំបន់ប្រាសាទវប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្រ្តខេត្តសៀមរាបឱ្យកាន់តែមានភាពទាក់ទាញឡើង បន្ថែមពីនេះវាអាចឲ្យប្រទេសផ្សេងទៀតយកតម្រាបតាមក៏ថាបាន ព្រោះមិនទាន់មានប្រទេសណាមួយធ្វើបាននៅឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀត ក៍បានជួយលើកកម្ពស់តម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្រ្ត និងធម្មជាតិ ក្នុងតំបន់អង្គរ ឲ្យកាន់តែវិសេសវិសាលថែមទៀត។ វត្តមានប្រភេទសត្វកម្រនេះ នឹងអាចទាក់ទាញដល់ភ្ញៀវទេសចរ ឲ្យចូលមើលក្នុងតំបន់ព្រៃនៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ ជាក់ជាមិនខានក្រោយពីវិបត្តិជំងឹកូវីដ ១៩រលាយបាត់ទៅ។ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ឡុង កុសល បានស្នើដល់អ្នកអភិរក្ស និងអ្នកស្រាវជ្រាវ សូមបន្តរិះរកប្រភេទសត្វកម្រផ្សេងទៀត មកព្រលែងក្នុងព្រៃអង្គរបន្ថែមទៀតផងដែរនិងបានអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានសមត្ថកិច្ចគ្រប់ផ្នែកនិងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ចូលរួមគាំទ្រនិងការពារសត្វព្រៃក្នុងតំបន់អង្គរឱ្យបានគង់វង្ស ចៀសវាងការបរបាញ់ដែលអាចនឹងឈានទៅផុតពូជប្រភេទសត្វកម្រទាំងនេះ។
ឆ្មាំតាមប្រាសាទម្នាក់(សុំមិនបង្ហាញអត្តសញ្ញាណ)បានថ្លែងចាប់អារម្មណ៍ផងដែរថាតាំងពីយកមកចិញ្ចឹមក្នុងព្រៃនេះមកដល់បច្ចុប្បន្នសត្វទោចទាំងនោះតែងតែស្រែកយំបន្លឺសម្លេងទៅតាមបែបធម្មជាតិនៃសត្វហើយបើតាមអ្នកចិញ្ចឹមសត្វគេវិនិច្ឆ័យថាវាជាសញ្ញាដែលបញ្ជាក់ថាពួកវាមានទម្លាប់ជាមួយទីតាំងព្រៃថ្មីដែលវារស់នៅសព្វថ្ងៃហើយ ទើបបានជាមានការព្រលែងនេះឡើង។
គួររំលឹកនិងកត់សំគាល់ផងដែរបើតាមមន្ត្រីអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាថា៖សត្វទោចម្កុដមួយគូដំបូងត្រូវបានព្រលែងកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣ គូទី២ព្រលែងនៅថ្ងៃទី៣០ខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៥ និងគូទី៣នៅថ្ងៃទី០១កក្កដា២០២០ ហើយគូចុងក្រោយនេះត្រូវទុកផ្សាំលុះណាតែវាស្គាល់ក្លិនព្រៃសិនទើបបានព្រលែង។សត្វទោចប្រភេទនេះមានមិនដល់មួយម៉ឺនក្បាលទេក្នុងប្រទេសកម្ពុជាហើយសត្វប្រភេទនេះច្រើនរស់នៅភាគខាងលិចនៃទន្លេមេគង្គម្តុំជួរភ្នំក្រវ៉ាញ និងភាគខាងជើងនៃទន្លេសាប ដូចជាតំបន់ព្រះវិហារជាដើម។ ដោយឡែកសត្វព្រៃប្រភេទទោចម្កុដនេះក៏ធ្លាប់មានវត្តមានក្នុងតំបន់អង្គរផងដែរ។ ប៉ុន្តែក្នុងចន្លោះនៃសង្រ្គាមស៊ីវិលមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ពួកទោចបានស្លាប់ផុតពូជពីព្រៃនេះទៅហើយ។
អត្ថបទ និងរូបភាព ៖យូ វង្ស
