មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សកេសរកូលដំបូងបង្អស់របស់កម្ពុជា ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅស្រុកបន្ទាយស្រី ជាប់ជើងភ្នំគូលែន ។ មជ្ឈមណ្ឌលនេះត្រូវបានដាក់ឈ្មោះជាផ្លូវការថា ” មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សកេសរកូល សុខ អាន ភ្នំគូលែន ” មជ្ឈមណ្ឌលនេះបង្កើតឡើង ក្នុងគោលបំណងផ្តោតការអភិរក្ស និងស្រាវជ្រាវពូជកេសរកូលគ្រប់ប្រទភេទដែលកំពុងមានវត្តមាននៅប្រទេសកម្ពុជា ។
លោកសុខ វិជ្ជា ជំនួយការបច្ចេកទេស និងអ្នកគ្រប់គ្រងមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សកេសរកូល សុខ អាន ភ្នំគូលែន របស់ក្រសួងបរិស្ថាន បានឱ្យដឹងថា ក្រោយបង្កើតបានរយៈពេលប្រមាណជា ៦ខែមកនេះ មានសំណាកកេសរកូលចំនួន ៨០ប្រភេទ រួចមកហើយ ដែលត្រូវបានប្រមូលយកមករក្សាទុកនៅមជ្ឈមណ្ឌល ។
លោកបន្ថែមថា សំណាកទាំងនោះត្រូវបានប្រមូលមកពីតំបន់៣ ផ្សេងៗគ្នារួមមានភ្នំគូលែន (សៀមរាប) ភ្នំបូកគោ (កំពត) និងតំបន់ភ្នំក្រវាញ (ពោធិ៍សាត់) ។
លោកបានពន្យល់ថា ការស្រាវជ្រាវ និងស្វែងរកសំណាកកេសរកូល គឺមានភាពលំបាកខ្លះៗដែរ ដ្បិតសំណាកខ្លះត្រូវរុកចូលព្រៃជ្រៅៗ ឯខ្លះទៀតក៏នៅក្បែរផ្លូវដែរ។
ដោយសារការស្វែងរកមានភាពលំបាកដូច្នេះ ទើបលោកសុខ វិជ្ជា ប៉ាន់ស្មានថា ក្រុមការងាររបស់លោកត្រូវការពេលយ៉ាងហោចពី៣ ទៅ៥ឆ្នាំទៀត ដើម្បីប្រមូលសំណាកកេសរកូលឲ្យបានគ្រប់ប្រភេទដែលជាសក្តានុពលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា យកមករក្សាទុកក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលខាងលើ ។ លោកវិជ្ជា ឲ្យដឹងដែរថាការងារនេះពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ ព្រោះវាជារុក្ខជាតិម្យ៉ាងជួយទ្រទ្រង់ដល់បរិស្ថាន ហើយក៏ជាជីវៈចម្រុះសម្រាប់ផ្នែកឧស្សាហកម្ម ដោយយកទៅកែច្នៃគ្រឿងសំអាង គ្រឿងក្រអូប និងឱសថ ។ល ។ ក្នុងផែនការអភិរក្សរុក្ខជាតិកេសរកូលនៅប្រទេសកម្ពុជា គឺទើបនឹងចាប់ផ្តើមកាលពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំកន្លងមកប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែនៅប្រទេសជិតខាងដូចជា ថៃ និងវៀតណាម គេបានធ្វើការងារនេះមុនកម្ពុជាយើងយូរមកហើយ ។
លោក វិជ្ជា បន្តថា កន្លងមកកម្ពុជាមិនទាន់បានយល់ពីសារសំខាន់លើការងារនេះ ទើបមានការយឺតយ៉ាវ ក្នុងការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលនេះឡើង។ លោកបន្ថែមថា នៅប្រទេសដទៃគេបានទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ នៃរុក្ខជាតិកេសរកូលនេះដែលមានសារសំខាន់ដូចជាលើផ្នែកឧស្សាហកម្ម ប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាពក្រៃលែង ពិសេសផ្នែកទិន្នន័យព័ត៌មានជីវចម្រុះដែលអាចចងក្រងជាឯកសារ សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវទៅថ្ងៃក្រោយផងដែរ។
តាមការអះអាងរបស់លោក សុខ វិជ្ជា កេសរកូល ឬ បច្ចុប្បន្នគេនិយមហៅថា អ័រគឺដេរតាមភាសាបារាំងនោះ មានវត្តមាននៅប្រទេសកម្ពុជាច្រើនរយឆ្នាំមកហើយ គឺតាមរយៈភស្ដុតាងដែលបានរកឃើញនៅជញ្ជាំងប្រាសាទបន្ទាយស្រី និងអង្គរវត្ត។ តាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកជំនាញ ប្រសិនបើជោគជ័យក្នុងការប្រមូលសំណាកកេសរកូល សើម រក្សាទុកនៅមជ្ឈមណ្ឌលខាងលើ ក្នុងនោះក្រុមការងារមានបំណងរៀបចំសួនដាច់ដោយឡែកមួយទៀត ដើម្បីរៀបចំសំណាកស្ងួតពូជកេសរកូលនេះ ព្រោះសំណាកស្ងួត អាចរក្សាទុករាប់រយឆ្នាំ និងមានភាពងាយស្រួលក្នុងការស្រាវជ្រាវ៕
អត្ថបទ និងរូបភាព លោកម៉ាត់ អារីហ្វីន
កែសម្រួលដោយ លោក លីវ សុខុន !!!
