នៅព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ នៅមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលអង្គរនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានរៀបចំបឋកថាមួយដើម្បីចូលរួមពិចារណា និងពិភាក្សាអំពីរឿងទាក់ទងនឹងពាក្យ សុវណ្ណភូមិ ដែលលេចឡើងនៅគ្រប់កន្លែងនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ តួយ៉ាងករណីនៅស្រុកថៃ អំពីទស្សនៈអ្នកស្រាវជ្រាវជាតិ និងអន្តរជាតិនានា និងករណីសិលាចារឹកនៅរកឃើញថ្មីវត្តគិរីស្តេចគង់ ស្រុកបរសេដ្ឋ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដោយលោកបណ្ឌិត វង់ សុធារ៉ា។
បឋកថានេះរៀបចំក្នុងឱកាសនិស្សិតនៃមហាវិទ្យាល័យបុរាណវិទ្យា នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈមកបំពេញដំណើរសិក្សានៅតំបន់សៀមរាបអង្គរ ក្នុងរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ ព្រមទាំងមានការចូលរួមពីរមន្ត្រីបុគ្គលិកជំនាញរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាជាង៤០នាក់ផងដែរ។ អ្នកស្រាវជ្រាវពីររូបរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា គឺលោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី និងកញ្ញា បណ្ឌិត ឆោម គន្ធា បានធ្វើបទបង្ហាញ និងដឹកនាំពិភាក្សាក្នុងវេទិកានោះ។
នៅក្នុងបទបង្ហាញ ពាក្យ “សុវណ្ណភូមិ” បានប្រទះឃើញមាននៅឥណ្ឌា កោះជ្វា និងប្រទេសស្ថិតនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នាយ៍ដីគោក។ ជាពិសេសការរកឃើញសិលាចារឹកនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដែលមានពាក្យសុវណ្ណភូមិនាពេលថ្មីៗនេះដែរ។ ប្រទេសមួយចំនួននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៏នេះ បានប្រើពាក្យ «សុវណ្ណភូមិ» មិនត្រឹមតែនិយាយសំដៅទៅលើឈ្មោះដែនដីនៃប្រទេសប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែគេថែមទាំងយកពាក្យ «សុវណ្ណភូមិ» មកផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងមោទកភាពជាតិ និងអនុស្សាវរីយ៍ពីអតីតកាលដ៏រុងរឿងប្រចាំជាតិនីមួយៗទៀតផង។ ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា អះអាងថា «សុវណ្ណភូមិ» ស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីខ្លួន។ ប្រទេសថៃក៏អះអាងថា «សុវណ្ណភូមិ» គឺជាផ្នែកមួយស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសថៃដែរ។ សព្វថ្ងៃនេះមានព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិរបស់ថៃមានឈ្មោះថាសុវណ្ណភូមិដែរ។ លើសពីនេះទៅទៀត ថ្មីៗថៃធ្វើការស្រាវជ្រាវបុរាណវិទ្យានៅក្រុងបុរាណមួយ ឈ្មោះ អ៊ូ ថង (U-Thong) នៅក្នុងខេត្ត ណាខន ផាធំ (Nakhorn Pathom) ដោយបានចាត់ទុកថាជាដីកំណើតនៃសុវណ្ណភូមិ។
ចំណែកខ្មែរវិញ ក៏បានអះអាងថាសុវណ្ណភូមិ ក៏ជាទីកំណើតនៃទឹកដីរបស់ខ្លួនដែរ។ ជាពិសេស ការរកឃើញសិលាចារឹកថ្មីមួយនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដែលមានចារពាក្យសុវណ្ណភូមិ និងមានកាលបរិច្ឆេទផង នោះក៏កាន់មានភស្តុតាងមានទម្ងន់លើការអះអាងខាងលើ។
សំណួរចម្រូងចម្រាស់ដែលមិនទាន់ដាច់ស្រេចទៅនឹងការរកឃើញថ្មីនេះ គឺតើសុវណ្ណភូមិដែលនិយាយក្នុងសិលាចារឹកនេះសម្គាល់ឋាននាម ឬជាពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកំណាព្យ ឬក៏ពាក្យជានាមសព្ទប្រកបដោយគុណសម្រាប់ផ្តល់កិតិ្តយស តម្លៃនិងការលើកតម្កើង?
កញ្ញាបណ្ឌិត ឆោម គន្ធា អ្នកស្រាវជ្រាវសិលាចារឹកនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានពន្យល់ថា ពាក្យ សុវណ្ណភូមិ (សរសេរតាមបាលី) ជាភាសាសំស្ក្រឹត ផ្សំរវាងពាក្យ «សុវណ៌្ណ» និង «ភូមិ»។ ពាក្យ «សុវណ៌្ណ» មានន័យថា ជាមាស ជាឈ្មោះមនុស្ស និងទីកន្លែងផង។ រីឯពាក្យ «ភូមិ» មានន័យថា ដែនដី ដីស្រុកផង ជាឈ្មោះទីកន្លែងផង។ កញ្ញា ឆោម គន្ធា ពន្យល់ថា ពាក្យ«សុវណ្ណ» មិនសំដៅទាំងស្រុងលើតែមាសប្រាក់នោះទេ ពាក្យនេះមានន័យច្រើនដែលអាចប្រែថា «ស្រស់បំព្រង» «សម្បូរសប្បាយ» «រុងរឿង» ដែរ។ល។
លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី អ្នកស្រាវជ្រាវនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លើកការពិភាក្សាអំពីរឿងរ៉ាវទាកទងនឹងសុវណ្ណភូមិ ដោយលើកយកប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបុរាណវិទ្យាចំនួនបីផ្សេងគ្នាមកពិចារណា។
ទឡ្ហីករណ៍ទី១៖ តើវាជាឋាននាម សម្គាល់ឈ្មោះប្រទេសឬយ៉ាងណា? បើសិនជានាមសម្គាល់ប្រទេស ដែលទើបនឹងជួបប្រទះភស្តុតាងតែមួយ ដូច្នេះកុំអាល់ប្រញាប់ប្រញាល់ ហើយសូមពិចារណាជាមួយឋាននាមផ្សេងទៀត ដែលមានចារលើសិលាចារឹកផ្សេងទៀត នៅសតវត្សទី៧ ទី៩ និងទី១០និងតៗមកទៀត ដែលនិយាយឈ្មោះជនជាតិនិងដែនដីថា «ក្មេរ (ខ្មែរ) កម្វុជា កម្វុជទេស» ជាដើម។ តើឋាននាមទាំងនេះជាអ្វីទៅវិញ?
ទឡ្ហីករណ៍ទី២៖ តាមកំណត់ត្រាអ្នកកាទូតចិនរបស់លោក ជីវ តាក្វាន់ ដែលមកដល់អង្គរចុងសតវត្សទី១៣ សរសេរថា «ស្រុកនេះហៅខ្លួនឯងថាកម្ពុជា» ចំណែកចិនហៅថាចេនទ្បា។ បានសេចក្តីថាឈ្មោះកម្ពុជានេះមានប្រើយូរណាស់មកហើយ បើប្រៀបជាមួយនឹងឈ្មោះចារនៅក្នុងសិលាចារឹក។ ពោលគឺ«កម្ពុជា»ប្រើជាឈ្មោះប្រទេសប្រហែល៥០០ឆ្នាំមុនអ្នកការទូតមកដល់រាជធានីនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ដូច្នេះ វាដូចជាមិនចម្លែកទេ ដែលពាក្យ«ក្មេរ (ខ្មែរ)» ដែលមានន័យសម្គាល់ជនជាតិ និងឈ្មោះស្រុកផង ប្រទះឃើញនៅលើសិលាចារឹកយ៉ាងហោចណាស់ពីរផ្សេងគ្នា នៅសតវត្សទី៧ អាចមានប្រើតាំងពីមុននេះ ហើយច្បាស់ណាស់បានបន្តប្រើនាចំណេរក្រោយមកទៀតផង។
ទឡ្ហីករណ៍ទី៣៖ ជាការធម្មតាតាមទម្លាប់ចិន ជនជាតិចិនយល់ថាប្រទេសខ្លួនស្ថិតនៅភូមិភាគកណ្តាលនៃផែនដី ហើយហៅប្រទេសនៅជុំវិញប្រទេសខ្លួនតាមទិសលិច កើត ជើង ត្បូង។ តាំងតែពីដើមទី ចិនហៅនគរខ្មែរថា «ហ្វូណន» សរសេរតាមអក្សរចិនថា « 扶南 » (អានថា ហ្វូណន)។ ពាក្យ« 南 »(ណន) ប្រែថា ទិសខាងត្បូង។ រីឯពាក្យ «扶» (ហ្វូ) មានន័យថា មានទ្រព្យធន សម្បូណ៌សប្បាយ ស្រស់បំព្រង សុខសាន្ត។ល។ សរុបមក«ហ្វូណន» មានន័យថា នគរសម្បូណ៌សប្បាយ ចម្រុងចម្រើនថ្កើងថ្កាង នៅខាងត្បូងប្រទេសខ្លួនឯង។
លើសពីនេះទៅទៀត អ្នកសិក្សាផ្នែកព្រះពុទ្ធសាសនាមួយចំនួនខាងក្រោម បានផ្តល់ការសន្និដ្ឋានមួយដូចៗគ្នាថា «ចិនហៅឈ្មោះនរគរខ្មែរថាហ្វូណន ប្រហែលជាបានប្រែសម្រួលពីពាក្យសុវណ្ណភូមិ» ។
ជាការពិចារណា លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី សរុបមកថា បើយោងតាមនាមសព្ទដែលប្រកបដោយគុណសំដៅពាក្យមួយ សម្គាល់នូវទីតាំង ឧទាហណ៍ដូចពាក្យលើកមកថាថ្គុំថ្កើងដូចអារ្យប្រទេស មានន័យថាអារ្យជនជាតិមួយដែលមានវប្បធម៌រីកចម្រើន មានស្រុកសម្បូណ៌សប្បាយ។ ទើបអារ្យទៅជានាមសម្គាល់ថាឱ្យតែថ្គុំថ្កើងសម្បូណ៌សប្បាយ។ ដូចគ្នាដែរ អង្គរក៏មានន័យថាថ្គុំថ្កើង រុងរឿង។
ដូច្នេះ ពាក្យ«សុវណ្ណភូមិ» ប្រហែលជាមានន័យ សម្គាល់ទីតាំងមួយដែលស្រស់បំព្រង ថ្កុំថ្កើង រីកចម្រើនរុងរឿង ប្រៀបដូចនឹងចិនសរសេរប្រែសម្រួលជាភាសាខ្លួនថាហ្វូណន ចម្លងឲ្យឈ្មោះស្រុកនគរខាងត្បូងដែលចម្រុងចម្រើន ដែលន័យសេចក្តីពុំមែនជាឈ្មោះប្រទេសនោះទេ៕
អត្ថបទ និង រូបថត : លោក ម៉ាត់ អារីហ្វីន
