នៅព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩នេះ រដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាប បានរៀបចំប្រារព្ធទិវាជាតិនៃការចងចាំ ព្រមទាំងមានពិធី បង្សុកូល និងរាប់បាត្រព្រះសង្ឃចំនួន៧០អង្គ នៅក្នុងបរិវេណវត្តទេពពោធិវង្ស ហៅវត្តថ្មី ស្ថិតនៅក្នុងភូមិត្រពាំងសេះ សង្កាត់គោកចក ក្រុងសៀមរាប ដើម្បីរំឭកដល់ប្រជពលរដ្ឋកម្ពុជា ក៏ដូចជាសាលកទាំងមូល និងរក្សាការចងចាំ នូវមហាឧក្រិដ្ឋកម្ម របស់មេដឹកនាំ នៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥-១៩៧៩ និង ឧទ្ទិសកុសលដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធប្រជាជនកម្ពុជារាប់លាននាក់ ដែលបានបាត់បង់ជីវិតយ៉ាងអាណោចអាធ័ម និង អយុត្តិធម៌ជាទីបំផុត។
ក្នុងពិធីនោះ ក្រោមអធិបតីភាព ឯកឧត្តម ទៀ សីហា អភិបាលខេត្តខេត្តសៀមរាប និង ជាតំណាងសម្តេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ និង ជាប្រធានក្រុមការងារថ្នាក់ជាតិចុះមូលដ្ឋានខេត្តសៀមរាប ឯកឧត្តមអ្នកឧកញ៉ា សៀង ណាំ តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលខេត្តសៀមរាប និង ឯកឧត្តម អ៊ឹង ហឿន ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ដោយមានការនិមន្ត និង អញ្ជើញពីសំណាក់ព្រះសង្ឃគង់នៅក្នុងវត្តមួយចំនួននៃក្រុងសៀមរាប ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត គណៈអភិបាលខេត្ត ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការនៃមន្ទីរ អង្គភាពនានាក្នុងខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុងសៀមរាប គណៈអភិបាលក្រុងសៀមរាប ក្រុមប្រឹក្សាសង្កាត់ក្នុងក្រុងសៀមរាប លោកគ្រូអ្នកគ្រូ សិស្សានុសិស្ស និង បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋក្នុងក្រុងសៀមរាប សរុបចំនួនជាងពីរពាន់នាក់ ។
គួររំលឹកថា ទិវាជាតិនៃចងចាំ ២០ ឧសភា ត្រូវបានសភានៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៨៣ ដោយហៅថា «ទិវាចងកំហឹង» ដើម្បីជាការចងកំហឹងទៅនឹងរបបខ្មែរក្រហមដែលបានកាប់សម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។
ទិវាជាតិនៃការចងចាំ» ទើបនឹងត្រូវរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កំណត់ជាថ្ងៃបុណ្យជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨ ដែលការកំណត់យកថ្ងៃនេះធ្វើជាថ្ងៃបុណ្យជាតិផ្លូវការ សម្រាប់ជាការរំឭកដល់ជនរងគ្រោះ និងការឈឺចាប់ពីឧក្រិដ្ឋកម្មដែលកើតមានក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យចាប់ពីថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ថ្ងៃទី៦ ខែមករាឆ្នាំ១៩៧៩។
អ្នកជំនាញអារ្យធម៌ខ្មែរ លោក រត្ន័ សណ្ដាប់ បានថ្លែងថា បានជារាជរដ្ឋាភិបាលកំណត់យកថ្ងៃ២០ ឧសភា ជាថ្ងៃនៃការចងចាំ ពីព្រោះថ្ងៃ២០ ឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥ គឺជាថ្ងៃដែលពួកខ្មែរក្រហមបានបើកមហាសន្និបាត ដើម្បីអនុវត្ដនូវផែនការណ៍ប្រល័យពូជសាសន៍ ក្នុងការកាប់សម្លាប់មនុស្សយ៉ាងចំហ ឃោរឃៅ និងព្រៃផ្សៃបំផុតមកលើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅទូទាំងប្រទេស ក្រោយពីទ្បើងកាន់អំណាចនៅថ្ងៃទី១៧ មេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ហើយផែនការប្រល័យពូជសាសន៍នេះ គឺពួកខ្មែរក្រហមបានអនុវត្ដយ៉ាងពេញទំហឹងចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់ ឆ្នាំ១៩៧៩ ។
មេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលគេស្គាល់ជាទូទៅហៅថា ប៉ុល ពត នោះ គឺជាការហៅតាមឈ្មោះសំងាត់ប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះចំពោះការហៅ «ប៉ុល ពត – POL POT »នេះ បើគិតពីសំនេរភាសាខ្មែរ គឺគ្មានន័យអ្វីនោះទេ ប៉ុន្ដែបើគិតពីពាក្យបំព្រួញជាភាសាបារាំងទើបមានន័យ « POL POT – POLITIQUE POTENTIELLE » បានសេចក្ដីថានយោបាយដ៏មានសក្តានុពល។
ឈ្មោះពិតនៃមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមនេះ គឺឈ្មោះ សាទ្បុត ស ដោយមានចុះក្នុងបញ្ជីអត្រានុកូលដ្ឋានថ្ងៃខែកំណើតនៅថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩២៨ ដោយឪពុកឈ្មោះ សាទ្បុត ប៉ែន និងម្ដាយឈ្មោះ សុក ណែម ជាម្ចាស់កសិដ្ឋានមួយនៅព្រែកស្បូវ ស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយពីរួមខេត្ដកំពង់ធំ ។
ក្នុងអនុក្រឹត្យដែលចុះហត្ថលេខាដោយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា ទិវាជាតិនៃការចងចាំនេះ ធ្វើឡើងដើម្បីលើកតម្កើងការគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ និងការធ្វើបុណ្យឧទ្ទិសដល់ជនរងគ្រោះដែលបានស្លាប់ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ លើកតម្កើងការរំឭកដល់ជនរងគ្រោះ ការស្តារកិត្តិយស និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ជនរងគ្រោះ ប៉ះប៉ូវការឈឺចាប់ផ្លូវចិត្ត និងផ្នែកសង្គមដល់ជនរងគ្រោះ និងក្រុមគ្រួសារ ចូលរួមក្នុងការផ្សះផ្សារជាតិ និងជំរុញឲ្យមានសុខដុមនីយកម្ម ក្នុងសង្គមកម្ពុជា និងលើកកម្ពស់ការផ្សព្វ ផ្សាយ និងការយល់ដឹងអំពីអំពើឃោរឃៅ ដែលកើតមានក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនោះ ដើម្បីកុំឲ្យវាកើតមានសារជាថ្មី។
មាត្រា២នៃអនុក្រឹត្យនេះចែងថា ទិវាជាតិនៃការចងចាំនេះត្រូវបានកំណត់ជាថ្ងៃឈប់សម្រាកសាធារណៈ ហើយប្រជា ពលរដ្ឋគ្រប់រូប ត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឲ្យរៀបចំពិធីតាមជំនឿសាសនា ឬទំនៀមទម្លាប់របស់ខ្លួន ៕
អត្ថបទ : លោក លីវ សាន្ត
រូបថត : លោក ស៊ាន សុផាត និង លោក យូ វង្ស
